Pałac w Łabędniku

Zespół pałacowo-parkowy z dużą częścią gospodarczą i wieś usytuowane przy drodze Bartoszyce- Kętrzyn, w odległości 13 km na południowy zachód od Bartoszyc. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1363 r.; była to wieś rycerska, w 1366 r. istniała już parafia. W źródłach pojawia się rycerz Feichter jako właściciel dóbr w roku 1484, a następnie ród von Kannacher, któremu w 1537 r., dobra w Łabędniku w lenno nadał Książę Albrecht. Przy tej rodzinie Łabędnik pozostawał do roku 1686, nic jednak nie wiadomo o tym, czy wznieśli tu siedzibę. Lepiej znaną historię majątku rozpoczyna przedstawiciel znanego rodu arystokracji pruskiej- niejednokrotnie związanego z historia i kultura polska- Friedricha von der Groebena, który kupił Łabędnik w 1694 r. Własnością von der Groebenów dobra w Łabędniku pozostały do 1945 r. Friedrich von der Groeben około 1670 r. zaciągnął się do polskiej armii koronnej, gdzie szybko awansował, by w 1683 r. dowodzić oddziałem jazdy w bitwie pod Wiedniem. Jako zdobycz wojenna posiadł namiot jednego baszów tureckich, przechowywany w pałacu w Łabędniku, skąd w 1903 roku na życzenie cesarza, przewieziony został do Arsenału w Berlinie. W 1693 roku król Jan II Sobieski mianował Friedricha von der Groebena generałem lejtnantem, dowódca wojsk cudzoziemskich. Dopiero po śmierci króla i zakończeniu wojny z Turcją von der Groeben powrócił do Prus. Wkrótce z zakupionych wcześniej majątków, w roku 1711 utworzył cztery majoraty, były to: Nowa Wioska, Łodygowo oraz Ponary i Łabędnik. Majątki te zapisał swoim czterem bratankom. Właścicielem Łabędnika został Wolf Sebastian von der Groeben. Prawdopodobnie w tym czasie ukończona została budowla pałacu w Łabędniku. W zwieńczeniu głównego portalu zachował się kartusz herbowy, jakby wycięty i przeniesiony tu z wcześniejszej budowli, z napisem FUNDATIO GROBENIANIANA ANNO 1712. Data ta zapewne oznacza ukończenie budowy pałacu, nieznany jest jednak jego wygląd, obecna bryła pałacu pochodzi bowiem z przebudowy, jaka miała miejsce w 1861 r.

W przypałacowym parku znajduje się kamień upamiętniający dwóch braci przedwojennego właściciela majątku, który zginęli podczas I wojny światowej we Francji. Na kamieniu znajduje się wyryta inskrypcja w języku niemieckim: Zur Erinnerung Hans u. Joachim v. d. Groeben gefallen in Frankreich am 27.8. u. 25.7.1918, co oznacza: Dla upamiętnienia Hansa i Joachima v. d. Groeben poległych we Francji 27.8. i 25.7.1918 roku.