Pałac w Masunach

Dawny zespół pałacowo-parkowy z dużym podwórzem gospodarczym położony około 25 km na północny wschód od Bartoszyc oraz 9 km na północ od Sępopola, w pasie przygranicznym. Malowniczo położone założenie wzdłuż biegu Łyny, na jej prawym brzegu. Pierwotnie dwór usytuowany był miedzy podwórzem gospodarczo-inwentarskim, oddzielonym od niego podjazdem z kępą zieleni a parkiem krajobrazowym. Zachowany w ruinie do dziś pałac wzniesiono w części północno-zachodniej założenia, elewacją frontową do drogi, wówczas powiększono również park. W parku układ dawnych alei już prawie nieczytelny, ale zachował się zróżnicowany, stary drzewostan i rozległy salon ogrodowy przed elewacją parkową pałacu.

Niewiele wiadomo o historii miejscowości, powstała zapewne jako majątek rycerski w XV wieku. Budowa założenia i rozkwit majątku miał jednak dopiero miejsce w końcu XIX wieku i pierwszej ćwierci XX wieku. Pod koniec XIX wieku majątek  należał do rodziny Gerlach, a obszar własności ziemskiej wynosił prawie 800 ha. W początkach XX wieku dobra miały dwóch właścicieli: Karla Gampa i Alberta Gerlacha, w majątku funkcjonowała gorzelnia, cegielnia i mleczarnia. W niedługim czasie jedynym właścicielem został Karl Gamp, rzeczywisty tajny radca, członek Reichstagu. W 1907 roku otrzymał tytuł barona ze zmianą nazwiska na von Gamp- Massaunem. Powołał wkrótce fideikomis, obszar własności ziemskiej zwiększył się prawie do 1500 ha, do majątku należały cztery folwarki.

Pałac jako reprezentacyjna siedziba tych dóbr, został wzniesiony w początkach XX wieku, w stylu neobarokowym z elementami eklektyzmu. Budowla założona na planie prostokąta obustronnym ryzalitem na osi, mocniej wysuniętym od frontu, poprzedzonym dużym tarasem od strony ogrodu. Dwupiętrowa, przekryta dachem czterospadowym, ryzality zwieńczone półkolistymi szczytami, kryte dachami krążynowymi. Elewacje zdobione interesującym detalem architektonicznym (płyciny, gzymsy), elewacje ryzalitów pilastrami, szczyty bogato zdobione reliefowym ornamentem roślinnym. Wnętrza w układzie dwutraktowym, w holu dębowe schody, dawna jadalnia ze stiukowa dekoracją klasycystyczną, od ogrodu duży salon kominkowy.stropy ozdobne, pseudokasetonowe oraz zdobione sztukateriami. Pałac miał instalacje wodno-kanalizacyjne, centralnego ogrzewania i elektryczną. Wojnę przetrwał nienaruszony, jedynie wyposażenie rozszabrowano. Na obszarze majątku utworzono państwowe gospodarstwo rolne , pałac zaadoptowano na biura, mieszkania, przedszkole. Nieremontowany, zaniedbany, został opuszczony w latach osiemdziesiątych, od tego czasu popada w ruinę.

Obecnie jest własnością AWRSP.